لب کلام
حتما شما هم زیاد شنیدهاید که فشار خون بالا، قاتل خاموش است. به طور میانگین، در هر خانواده یک نفر به فشار خون بالا مبتلاست. با توجه به این که فشار خون بالا، علائم خاصی ندارد باید در تنظیم برنامه غذایی ،خوراکیهایی که باعث بالا رفتن فشار میشوند را بشناسیم و بدانیم هر ماده غذایی، چه تاثیری بر میزان فشار خون دارد. بیماری فشار خون ممکن است در هر سنی گریبانگیر افراد بشود. برای دانستن راههای پیشگیری و درمان فشار خون با ما همراه باشید.
فشار خون چیست؟
آیا فشار خونتان در محدوده مجاز قرار دارد؟
فشار خون در بخشهای مختلف دستگاه گردش خون و برای افرادی در سنین مختلف متفاوت است. بالا رفتن سن، باعث باریک شدن رگها و در نتیجه بالا رفتن فشار میشود و افزایش فشار خون در طولانی مدت به ایجاد مشکل در عملکرد قلب منجر میشود. فشار خون مجاز هر گروه سنی را می توانید در جدول زیر مشاهده کنید:
فشار خون نرمال برای گروههای سنی مختلف |
||
سن | فشار خون سیستولی | فشارخون دیاستولی |
کودک (3 سال تا 12 سال) | 107 تا 120 | 69 تا 80 |
نوجوان (13 سال تا 19 سال) | 105 تا120 | 73 تا 81 |
20 سال تا 24 سال | 108 تا 132 | 75 تا 83 |
25 سال تا 29 سال | 109 تا 133 | 76 تا 84 |
30 سال تا 34 سال | 110 تا 134 | 77 تا 85 |
35 سال تا 39 سال | 111 تا 135 | 78 تا 86 |
40 سال تا 44 سال | 112 تا 137 | 79 تا 87 |
45 سال تا 49 سال | 115 تا 139 | 80 تا 88 |
سالمندان (50 سال به بالا) | 116 تا 142 | 81 تا 89 |
چرا گاهی خونمان به جوش می آید؟!
فشار خون از نظر بررسی منشا، به دو دسته فشار خون اولیه و ثانویه تقسیم میشود. در فشار خون اولیه، هیچ دلیل و منشا پزشکی برای ابتلا به فشار وجود ندارد و در فشار خون ثانویه، دلایلی مثل نارسایی مادرزادی قلب، بیماریهای کلیوی یا تومور غده فوق کلیوی باعث ایجاد این معضل میشود.
بالا رفتن سن، نژاد فرد و عوامل ژنتیکی نیز از مولفه های غیر قابل کنترلی هستند که می توانند خون ما را به جوش بیاورند!
مراقب فشار خون باشید؛ حتی شما دوست عزیز!
ابتلا به فشار خون، به ویژه فشار خون اولیه، معمولا نشانه خاصی ندارد و فرد تنها با فشارسنج میتواند میزان دقیق فشار خون خود را بفهمد. اما بیش از حد شدن فشار در لحظه ممکن است باعث بروز علائمی مثل حالت تهوع، احساس خستگی، سردرد و سرگیجه بشود. پنهان بودن فشار خون بالا باعث میشود که این مشکل برای مدت طولانی ادامه پیدا کند و به مرور زمان باعث گرفتگی عروق، زیاد شدن سطح انسولین در بدن، مسدود شدن شریانها، آسیب به چشمها، بیماریهای کلیوی، نارسایی و حمله قلبی و در نهایت سکته مغزی بشود.
فشار خون پایین با رژیم غذایی DASH
رژیم دَش (DASH)، رژیم مخصوص افراد مبتلا به فشار خون بالا است و در آن استفاده از نمک و چربیهای اشباع شده ممنوع است. در ادامه به اجزای مختلف این رژیم اشاره خواهیم کرد.
- حذف نمک و چربیهای اشباع شده.
- غلات کامل (شامل سبوس، جوانه و دانه) مثل جو، ذرت، گندم و ارزن.
- میوههایی مثل خیار، هلو، هندوانه، انگور، نارنگی، انار و کیوی.
- امگا 3 باعث افزایش خاصیت ارتجاعی و همچنین استحکام رگها میشود. امگا 3 به جز ماهی و غذاهای دریایی در موادی مثل تخم کتان، دانه چیا، برنج قهوهای، تخم مرغ و گردو یافت میشود.
- در رژیم DASH، روزانه فرد موظف به مصرف 4 یا 5 وعده سبزیجات به شکلهای مختلف (سوپ، آش، سبزیجات خام، سبزیجات پخته) است و سبزیجاتی مثل سیر، پیاز، تره فرنگی، کرفس و گوجه فرنگی به کاهش فشار خون کمک میکنند.
- غذاهای پروتئینی کم چرب بخصوص ماهیهای کمچرب مثل ماهی سی بس یا ماهی راشگو گزینههای مناسبی برای رژیم DASH هستند.
خوردن ماهی باعث کاهش فشار خون میشود؟
بله. غذاهای دریایی به ویژه ماهی ویژگیهایی دارند که آنها را به یکی از مناسبترین غذاها برای درمان فشار خون بالا تبدیل میکند.
- ماهی منبع غنی چربیهای اشباع نشده است.
- با توجه به اینکه ماهی یکی ازاصلیترین منابع امگا 3 است؛ داشتن یک برنامه غذایی همراه با ماهی، در حفظ سلامت رگها و در نتیجه درمان فشار خون تاثیر زیادی دارد.
- ماهیهای کمچرب، با افزایش متابولیسم بدن، باعث کاهش وزن میشوند و این مساله با کم کردن رسوبات داخل رگها به کاهش فشار خون کمک میکند.
اما نکته مهم و قابل توجه، انتخاب ماهی درست است. به خاطر دور بودن بسیاری از شهرهای ایران به دریا، مصرف ماهی به گونههای خاصی محدود شده که چربی زیادی دارند. توجیه افراد برای استفاده نکردن از سایر ماهیها تازه نبودن محصولات موجود در بازار است. روشهای جدید خرید ماهی این مانع را از میان بر می دارد و شما می توانید ماهی باکیفیت را حتی درب منزل تحویل بگیرید.
نکته: اگر برنامه وعده های غذایی خود را از پیش بدانید قطعا کار آشپزی رابرای شما ساده تر می شود. پس اگر ایجاد تنوع برای مصرف حداقل 8 وعده ماهی در ماه برایتان دشوار است ؛حتما به جدول پیشنهادی ما سری بزنید و رژیم غذایی ماهی خود را برای یک ماه ببینید.
کدام ماهی فشار خون را بالا میبرد؟
حرف از فشار خون که میشود بیشتر افراد یاد نمک میافتند که البته بیراه هم نیست. نمک یکی از عوامل اصلی فشار خون بالا است. خوردن بیش از حد نمک به جز بالا بردن فشار خون، ضررهای دیگری مثل افزایش خطر سکته قلبی، بیماریهای کلیه و موارد دیگر را به همراه دارد. یکی از غذاهایی که نمک فراوانی دارد، ماهی خشک و نمکسود شده است. بنابراین اگر چه نوع خاصی از ماهی باعث افزایش فشار خون نمیشود، انواع ماهی خشک ریسک این بیماری را زیاد میکند. یکی دیگر از انواع ماهی پرنمک، ماهی دودی است که ابتدا به نمک آغشته و بعد دودی میشود. بنابراین بهتر است این نوع ماهی را هم مصرف نکنید یا پیش از مصرف از میزان نمک و روش دودی کردن مطمئن شوید.
کدام ماهی فشار خون را پایین میآورد؟
ماهیها به دلیل داشتن امگا ۳ و اسیدهای چرب مفید به پایین آمدن فشار خون کمک شایانی میکنند. بنابراین بهترین ماهی برای کاهش فشار خون، آن نوعی از ماهی است که امگا ۳ بیشتری دارد و به سلامت قلب و مغز کمک میکند. ماهیهایی مثل ساردین، سالمون، خالمخالی و سی بس جزو ماهیهای مفید برای کاهش فشار خون هستند.
اگر شما به فشار خون بالا مبتلا هستید می توان گفت از جهاتی بسیار خوش شانس بوده اید. زیرا این بیماری در دسته بیماری هایی است که با دارو به سادگی قابل کنترل است. بر خلاف بیماری هایی مانند دیابت، فشار خون را با رعایت دو نکته اساسی می توان برای همیشه بی خطر کرد.
نکته اول رعایت رژیم غذایی است که در آن حذف نمک و مصرف ماهی بالاترین اهمیت را دارد که دلایل آن را در بخش های قبلی توضیح دادیم.
و نکته دوم کنترل دائم و و منظم فشار با دستگاه فشار سنج است. بهتر است همه خانواده ها یک دستگاه فشار سنج در منزل داشته باشند بخصوص اگر سابقه فشار خون در اقوام نزدیک وجود داشته باشد.
و متاسفانه باید گفت رعایت نکردن این نکات و سهل انگاری در مصرف منظم دارو می تواند این بیماری بی خطر را تا آستانه مرگ خطر آفرین کند.