لب کلام
ماهی یک پروتئین کیفیت بالا با چربی مفید (امگا 3) است؛ که برای داشتن قلب، مغز، ماهیچه، استخوان، بافت و پوست سالم، باید به طور متعادل در رژیم غذایی گنجانده شود، حداقل هفته‌ای یک یا دوبار.
اما در این بین، یک نگرانی در مورد انتخاب ماهی سالم، با حداقل میزان جیوه و صد البته خوشمزه نیز وجود دارد. بنابراین، اگر این نگرانی شامل حال شما هم می‌شود، باید بگویم که ما به طور ویژه، تحقیقاتی را برای یافتن ویژگی‌های ماهی سالم و گزینش سالم‌ترین ماهی خلیج فارس بر اساس محتوای جیوه و ارزش تعذیه‌ای انجام داده‌ایم، پس در ادامه با ما همراه باشید.
خلیج فارس و این همه تنوع ماهی؟!
خلیج فارس دارای تنوع گونه و زیستگاهی بسیار بالایی است؛ به طوری که بیش از ۹۰۰ گونه ماهی در این منطقه گزارش شده است که هر کدام از گونه‌ها ظاهر، خواص، طعم و شیوه‌ی پخت متفاوتی دارد.
البته ماهی جنوب فقط در تنوع بالا و طعم لذیذ خلاصه نمی‌شود و از خواص بی‌شماری برای سلامتی برخوردار است؛ بنابراین مهم است که با سالم‌ترین ماهی خلیج فارس و ویژگی‌های ماهی سالم آشنا شوید تا از آنچه می‌خورید بیشترین بهره را ببرید.
ماهی سالم چه ویژگی‌هایی دارد؟ (معیارهای تشخیص سلامت ماهی)
برای این که بتوان به یک ماهی، لقب «آبزی سالم» را داد، باید وضعیت آن را از چند جهت بررسی کرد:
1. تازگی _ اولین و مهم‌ترین معیار در تشخیص سلامت ماهی که برای ارزیابی درجه تازگی ماهی و قضاوت در این باره بررسی تمام معیارهای زیر توصیه می‌شود.
با استفاده از مشخصات موجود در جدول زیر؛ می‌توان ماهی تازه از فاسد را مشخص کرد (آیا می‌دانید بعد از مصرف ماهی فاسد چه باید کرد؟)
برای این که سلامت ماهی منجمد را تشخیص دهید، قبل از خرید ماهی؛ این مطلب را بخوانید!
2. ارزش غذایی بالا و سرشار از امگا 3_ یک ماهی خوب و سالم، باید بسته به نوع و اندازه، حاوی اسیدهای چرب امگا 3، ویتامین‌هایی مانند D و B2 (ریبوفلاوین)، کلسیم، فسفر و مواد معدنی مانند آهن، روی، ید، منیزیم و پتاسیم باشد.
3. سطح پایین فلزات سنگین (جیوه، سرب، کادمیم)_ یک ماهی سالم باید فاقد یا حاوی مقادیر کمی از فلزات سنگین باشد، طبق اندازه‌گیری‌ها، مقدار فلزات سنگین (سرب، کادمیم و جیوه) بیشتر در کبد و آبشش ماهی تجمع پیدا می‌کند تا در عضله و ماهیچه‌ها (کبد> آبشش> ماهیچه)، پس این قسمت از ماهی‌ها مصرف نشود، بهتر است!!! همچنین میزان تجمع فلزات در ماهیان خلیج فارس به ترتیب از کم به زیاد، عبارت است از: شیر< شوریده < شانک < کفشک.
البته به طور کلی غلظت فلزات در بافت ماهیان خلیج فارس، کمتر (به جز میزان سرب در حلوای سیاه) از مقادیر پیشنهادی توسط سازمان WHO به دست آمده است.
ماهی سالم چه ویژگی‌هایی دارد؟
پیشنهاد می‌کنیم مقاله راهکارهای ساده برای اینکه جیوه وارد بدن ما نشود را مطالعه کنید!
4. غیرپرورشی بودن! اما نه هر نوع پرورشی!_ ماهی‌های پرورشی استخری؛ دارای امگا 3 پایین، گوشتی با کیفیت پایین و طعم نه چندان مطلوب هستند. اغلب با آنتی‌بیوتیک‌ها درمان می‌شوند و ذخیره اسیدهای چرب امگا ۶ التهابی بالاتری دارند. عدم جریان و اکسیژن پایین آب، عدم وجود شرایط طبیعی از جمله منابع غذایی دریایی و موارد بسیاری از این قبیل ماهی های استخری را برای مصرف از دایره گزینه های مطلوب خارج می کند.
در حالی که ماهی‌های پرورشی که در دریا رشد می‌کنند مانند ماهی سی بس، از محیط و مواد مغذی دریا بهره می‌برند، ارگانیک‌ترند، به خاطر نظارت بر تغذیه و زمان صید، میزان جیوه کنترل شده دارند و از سلامت بیشتری بهره مندند.
آشنایی با 3 تا از سالم‌ترین ماهی‌های خلیج فارس
سی بس (سی باس)، سالمون خلیج فارس _ ماهی با سطح امگا 3 بالا، کم تیغ، کاملاً بدون بو، با یکی از متمایزترین (و محبوب ترین!) طعم‌های موجود، بدون نیاز به ادویه و چاشنی زیاد؛ که از نظر خواص، شباهت زیادی به ماهی سالمون دارد، به دلیل شرایط رشد و نگهداری آن احتمال تجمع میزان نامطلوب جیوه در بدن آن وجود ندارد و برای 1) کودکان 2) افراد باردار و 3) سالمندان گزینه‌ای ایده‌آل است. این ماهی در استرالیا به نام باراموندی شناخته می شود.
هامور، بمب فسفر _ ویتامین‌های موجود در این ماهی عبارتند از سدیم، فسفر، زینک و ویتامین‌های A، ب کمپلکس و ویتامین D. مصرف متعادل گوشت این ماهی موجب افزایش انرژی، حفظ سلامتی دندان‌ها و تقویت موها می‌شود.
حلوا سفید؛ کمیاب رو به انقراض _ از ماهیان کمیاب جنوب با کیفیت گوشت درجه یک، لذیذ و خواص بی نظیر؛ که علاوه بر خوشمزه بودن، ارزش غذایی بالایی دارد؛ اما چون جزء گونه‌های رو به انقراض است، بهتر است کمتر در سبد غذایی خانوار قرار گیرد.
بهتر است ماهی حتما در سبد غذایی خانوار قرار گیرد
منابع:
_خصوصیات ماهی سالم مطابق با دستورالعمل بهداشتی سازمان دامپزشکی؛ نوشته شده در زیر منوی معاونت‌ها و دفاتر> معاونت بهداشتی و پیشگیری> دفتر نظارت بر بهداشت عمومی و مواد غذایی> بهداشت فرآورده های دامی> ماهی در خبرنامه سازمان دامپزشکی کشور
_ حسین خضری،پریسا “بررسی رابطه میان میزان فلزات سنگین و طول چند گونه ماهی از آب‌های خلیج فارس (محدوده استان بوشهر)“،اولین همایش ملی توسعه پایدار خلیج فارس (اکوسیستم های حساس)،139
